Tika's en nog meer power cut's

14 februari 2007 10:38 uur

Het is vanacht beginnen te regenen en het gaat nog steeds door. Wat een pestweer. Shyam is eigenlijk blij. “When much water come, Sir, than maybe stop power cut”. “I hope so Shyam.” Vandaag laatste dag van de drie uur durende power cut’s. Tijdens het brengen van mijn ontbijtje verteld Shyam dat er vanaf morgen een nieuwe regeling komt, 40 uur power cut per week. Huh ...... 4 dagen van 7 uur, twee dagen van 6 uur en de zevende dag,...... geen power cut. Ik gooi mijn armen in de lucht “Joepie, the sevened day; no power cut”. Shyam lacht.

Vroeger werd het Tika-poeder gemaakt van gemalen hout. Het had een vale geel/bruine kleur. Tegenwoordig is het Tika-poeder van een chemische samenstelling en heeft het een rood/oranje kleur.
Veel Nepali gaan ’s morgens naar de tempel om te bidden. In de tempel is meestal een priester aanwezig die aan de gelovigen een Tika uitdeelt. De priester drukt zijn rechterduim in het rode poeder en legt zijn hand op het hoofd van de gelovige en met z’n duim geeft hij een veeg op het voorhoofd. “Gezegend“ gaat de gelovige in gebed. Meestal worden er ook wat bloemblaadjes op het hoofd gestrooid. Gedurende de dag kom je dus ook allerlei mannen tegen met een rode veeg op hun voorhoofd en bloemgruis in hun haar. Shyam gaat bijna dagelijks.
Veel vrouwen, wie anders, dragen de Tika als mode atribuut. Een mooi rond fel rood stipje is natuurlijk erg simpel maar wordt veel gedragen tijdens “normale” dagen. De stippen zijn er in diverse kleuren en vormen en maten. Ronde vorm, druppel vorm, ster vorm, enz. Tika’s worden ook als diamant, gedragen. Ze worden opgeplakt, tussen de ogen.
Daarnaast heb je Sindu. ( spreek uit – sindjoe ). Ook een soort tika. Het is een veeg van Tika-poeder die begint aan de haargrens en in de scheiding van het haar wordt gewreven. De oorsprong daarvan is de trouwerij. Als een man het meisje tot zijn vrouw neemt, gebeurt dat hier niet door het wisselen van ringen maar door het tekenen van de vrouw door de man. De man drukt, tijdens de huwelijksceremonie, zijn duim in het rode poeder en veegt dat vanaf de haargrens op het hoofd. “Jij bent van mij” maar dan op z’n Newari’s. Daarna doet de vrouw dat dagelijks bij zichzelf als teken naar anderen. “Ik ben getrouwd”. Dus alleen vrouwen hebben een Sindu. Je ziet dan ook veel vrouwen met twee boven elkaar geplaatste Tika’s. Een mooi plakTika-tje en daarboven de Sindu.

Something old, something new, something borrowed, something blue. Dit zinnetje kennen we allemaal wel denk ik. Dit advies krijgt een aanstaande bruid om bij zich te hebben tijdens haar trouwerij. In Nepal is er ook een traditie. Tijdens de huwelijksceremonie en ook tijdens het feest daarna komen eerst de familie en daarna alle vrienden je zegenen. Dat doen zij door ook een blessing-Tika te geven zoals de priester en het afgeven van een cadeautje. Dat cadeautje kan variëren van een bloes, geit, rijst, ei, enz. Als je maar iets geeft. Hoe groter de familie en vriendenkring des te groter wordt de Tika op het voorhoofd van het bruidspaar. Want iedereen drukt zijn duim met rood poeder tegen je kop.

Terwijl ik deze laatste zinnen schrijf komen er twee meisjes naar boven. “Is zis the restaurant?”. “Eh, excuse me?, what do you mean?”. “Zee told us downstairs zet ze restaurant was upstairs.” “Oke, yes, you can eat here something”. Die Shyam,…. restaurant !!!.

De ene na de andere stroomstoring volgd elkaar op. Nu niet gepland maar gewoon door de regen. Het voordeel van de laptop doet zich hier gelden. In het half donker zit ik dit verslag te typen als langzaam tot mij doordringt dat er ongewone geluiden zijn. Er klinken steeds meer kreten vanaf de straat en ik kijk maar eens naar links. “Shit, it is snowing !”. “Yes, we see” zeggen de Poolse meiden met een zuur gezicht. “We came vor ze sun but now we have snow, if we want snow we stayed at home”. “Sorry girls, it never snows in Bhaktapur”. “Realy?, shit, why does it have to snow now?” . De kreten worden steeds heviger en leuker. Het zijn vreugde kreten. Ik pak mijn fototoestel. “I’m going to make pictures, no one will believe me, it never snows in Bhaktapur really”. Shyam komt de trap op gestormd. “It is snowing Sir, you see?” een smile van oor tot oor. Hij maakt het dakterras open en gaat naar boven. Ik volg. Ik maak een aantal foto’s en de Polen komen ook naar boven en schieten enkele plaatjes. “You are very lucky.” Zegt Shyam tegen de meiden. Die kijken hem aan of ze water zien branden. “First time snow in Bhaktapur, never see before, you very lucky, you here now”. Uit beleeftheid knikken de meisje. De Newar roepen en gillen naar elkaar. Overal lachende en blije mensen op de dakterrassen. Ik ga weer naar beneden en de rest volgd. Shyam doet een raam open en leunt naar buiten. “Mister Rick, mister Rick” wordt er vanaf buiten geroepen. Dan een hoop Newari gegil en Shyam draait zich om. “Please take picture of my friend, Sir?.”. “Sure Shyam” en ik ga naar het geopende raam en neem een foto. “Wait Sir, please wait, get my wife”. Hij verdwijnd en komt even later terug met zijn vrouw. Trots poseren ze. Knip. Ik duid dat het gelukt is. Ze zwaaien. De vreugdekreten houden aan. Shyam gaat weer naar beneden. Solita komt ook naar boven en duikt het dakterras op. Ze komt naar beneden met een hand vol sneeuw en loopt mijn richting op. Nu krijg ik de volle laag, denk ik, en sta op. Trots laat ze mij sneeuw zien. “Look, look, velly cold” met een super glimlach gaat ze naar de Polen om deze ook het fenomeen sneeuw te laten zien. Ze keert om en kirt. Kleine kreetjes van blijdschap en verbazing. Ze gaat weer de trap op en komt met een nog grotere hap sneeuw terug. ‘Wait, Salita, I make picture” en ik maak een foto.

Het licht floept weer aan, einde power cut. Gauw mijn printer aansluiten en printen die handel. De Nepali vinden het prachtig om naar hun eigen foto’s te kijken. Foto’s selecteren, 4 op een pagina en huppekee, druk op de print knop. Halverwege,............ power cut. Ik roep ook zoiets en de Poolse meiden kijken op en glimlachen. “Your laptop don’t have problems wiz electricity but your printer does”. “Clever girl” Inderdaad mijn printer stopt ermee en ik kan ff helemaal niets. Ik kan niet eens recetten. Floep het licht springt weer aan en de printer krijgt ook weer stroom. Een hoop gepiel met het vastgelopen papier maar met mijn technisch inzicht en een beetje geweld lukt het om alles weer werkend te krijgen. Ik met mijn uitdraaien naar beneden. “You no Sir, last time snow in Bhaktapu, 60 years ago, my father tell me.” Shyam pakt de uitdraaien en loopt naar buiten. Krijsen en kraaien naar elkaar, Shyam komt naar binnen en even later staat het zwart van de Nepali in de Khwopa.