maandag 28 januari 2008

Afscheid van Anne-Roos

28 januari 2008 14:15 uur.

Om een uur of 4 ’s middags komt er een vrouw de Khwopa binnen, ze wordt begeleid door Carna. “Zo dus hier woon je. Ken je me nog, we hebben elkaar vorig jaar ontmoet, Ik heet Margreet.” Langzaam begint het te dagen. Ik spreek af om een hapje te doen in het Heart en verder te kletsen want nu heeft ze niet veel tijd.
Als Margreet het Heart binnen komt wilt ze graag op het balkon eten. Binnen zijn de heaters maar ze hoort de Newari muziek en wilt graag nog wat sfeer snuiven.
Margreet koopt hier textiel, bloezen, sjawls enz die ze verkoopt oa. aan de wereldwinkels. Ze laat de spullen hier door de locals maken en betaald er goed voor. Terloops vraag ik of ze daar ook borduren. Ik wil mijn mannen graag in overhemden hebben met het Heart logo. De ontwerpers houden echter geen rekening met handgeborduurde logo’s want somige teksen zijn zo klein dat het bijna niet mogelijk is om dat met de hand te doen. “Ik denk het wel, kom anders gewoon een keer mee, dan kun je het zelf vragen.” We kletsen gezellig door en maken een afspraak voor woensdag ochtend 10 uur.
Woensdag, keurig op de afgesproken tijd komt Margreet naar het Heart. We lopen gelijk door want ze heeft nog een hoop te doen. Margreet komt al meer dan 10 jaar in Nepal en het is nu haar laatste keer. Dat is in iedergeval de planning. Als we bij het bedrijf aan komen worden we ontvangen door de eigenaar. We wisselen wat beleefdheden uit en we krijgen thee. Black tea, mier zoet. De eigenaar blijkt mij te kennen of beter, hij kent het Heart. Hij blijkt de ronde kussenslopen van de balkonstoelen te hebben gemaakt. Dat schept natuurlijk een band. Ik vraag hem naar de borduur mogelijkheden en hij bevestigd dat hij dat kan maken. Of ik het logo digitaal kan aanleveren. Dat geeft weer vertouwen. Het zijn kennelijk computer gestuurde borduurmachinens. Ik krijg ook een rondleiding door het bedrijf en mijn hart spring open. Hij heeft 28 vrouwen aan het werk en 2 mannen. Trots toont hij een foto men zijn personeel. “Look, this is my family.” Ik neem afscheid en ga huiswaards.

Ik zit met Nienke en Wienke te eten in het Heart als de telefoon gaat. Anne-Roos is terug van haar trekking. Het is donderdag avond en we hebben net besloten om het stoofvlees maar te laten voor vrijdag. Anne-Roos komt naar het restaurant en doet verslag van haar belevenissen. Moe maar voldaan. De trekking was vet-gaaf en ze straalt als ze het verteld. We hebben een gezellige avond en spreken af voor vrijdag half zeven. Gekookte aardappelen met stoofvlees en appelmoes.
Het was een succes. We hebben Harry’s appelmoes gegeten en Marijkes stoofvlees. Hoewel, het is ook een beetje Rick’s stoofvlees want ik laat het 8 uur pruttelen. Het is super mals en valt net niet uit elkaar. We hebben gesmult.

Gisteren is Anne-Roos vertrokken. Samen met Nienke, Wienke en Shyam hebben we ze uitgewuifd. Zoals al eerder verteld, het is makkelijker om te vertrekken als om verlaten te worden. Ik houd me stoer maar voel me kloten. Gelukkig heb ik die andere twee meiden nog.
’s Avonds doe ik een hapje met Nienke en Wienke en ga rond 8 uur naar huis. Shyam vraagt. ”You want to see how to make raksi?” “Yes.” “My sister is making now, you have time?” “Sure” “We wait for the girls, Oke?” “The girls are going to Durbar Square because there is somting going on for tourists and than they go to the cybershop.” “Than I close now and we go for 10 minutes.” Shyam sluit de Khwopa, geeft de buurman de sleutel en we gaan richting Shyams huis. Als we vlak bij zijn gaan we linksaf een piepklein huis in. Met m’n neus op m’n knieën moet ik de deurtjes door. Klein gangtje door weer een deurtje en dan een soort van overdekte plek.In een hoek staat de destileer installatie. Ik krijg een uitgebreide uitleg hoe het allemaal werkt.
Eerst heb je spul dat in een pot gaat en daar 2 tot 3 maanden in moet gisten. Dat spul wordt dan in een koperen ketel verwarmt en de damp gaat door een gat in de bodem van een aardewerk pot en condenseerd tegen een koperen puntige pan waarin koud water zit. Het gecondenseerde spul heet nu raksi en druipt via de puntige pot in een aardewerk pot die in het gat van de grote aardewerk pot staat.
“Maybe we also can taste al little bit.” “Sure, why not.” De zus van Shyam vult twee bekers en we doen een toost. “Tarak” en ik neem een slok. “You like? Strong “ Hij kiept een beetje raksi in een bakje en gaat naar het vuur. Een blauwe vlam hangt boven het bakje. Net spiritus.
Na een tijdje komt Renu ( de vrouw van Shyam) ook in ons clubje, ze komt vertellen dat de meiden Nienke en Wienke inmiddels in de Khwopa zijn. We zijn er wat langer dan 10 minuten begrijp ik. Elke keer als m’n beker leeg is wordt die onmiddelijk gevuld door de zus van Shyam. Shyam en ik laten het ons goed smaken en vanochtend werd ik wakker in mijn bed. Geen idee hoe ik daar terect ben gekomen. Zo sta ik in een hok met Shyam en een stuk of 6 vrouwen en zo word ik wakker. heel vreemd.


Aan het weefgetouw.


Spinnen.


?


Textiel verven.


Breiën.


Harry's appelmoes, Rick's aardappels en Marijkes stoofvlees.


Wienke, Nienke en Anne-Roos.


Spul na 2 tot 3 maanden gisten.


Oud spul wordt uit de ketel geschept.


Tweede lading spul wordt in de koperen ketel gekiepert.


Dat ziet er erg lekker uit.


Aardewerk pot met gaten om de damp door te laten.


Koperen condensator.


In de condensator zit koud water.


In de aardewerk pot een kleinere pot om de gecondenseerde raksi op te vangen.


Het brand als spiritus.


Zo zie het geheel er uit.


Shyam lust graag een slokje.


Lekker warm bij het vuur.


Er komt regelmatig bezoek.

donderdag 24 januari 2008

First mariage

23 januari 2008 8:12 uur.

Het is koud in Bhaktapur, geen toerist te zien en dus een kwestie van overleven. Sinds enkele dagen zijn er forse rellen in Kathmandu en in de andere grote steden. Ook in Bhaktapur wordt er stevig gevochten tussen demonstranten en de politie. De oorzaak zijn de enorme prijsverhogingen. In dit land kookt men op houtvuur, kerosine, gas of electrisch. Door de urenlange stroomonderbrekingen is electrisch koken zo’n beetje uit de boze. De “moderne” Nepali kookt dus op gas of kerosine. De gasprijs is 2 maanden geleden verhoogt van 900 Rs naar 1.100 Rs per cilinder. (butagasfles) Dat is een forse verhoging. Eergisteren zijn de prijzen van kerosine en gas weer verhoogt. Kerosine van 51 Rs per liter naar 61 Rs en gas van 1.100 Rs naar 1.250 Rs. Het hele land in rep en roer. Met een minimum loon van 60 Rs per dag en een “normaal” loon van 100 Rs per dag zijn dit natuurlijk belachelijke verhogingen. Dus brandende autobanden op de straat. Strike !!!! Geen auto’s, bussen en taxi’s. En nu helemaal geen toeristen meer.

Een mooie gelegenheid om iets te vertellen over de trouwgewoontes van onze Newari. 8 februari aanstaande ben ik uitgenodigd bij Shyam thuis om getuige te zijn van “the first shaving of the head from son.” Daar zal ik uitgebreid verslag van doen na die datum, nu de meiden.

Even tussendoor, De Newari maar misschien ook alle Nepali, zijn gek op oneven nummers. Zo is 7 een “lucky” nummer maar 9 een “very lucky” nummer. Even is niet goed behalve als het de lontjes in de olie lampjes betreft want dat moeten er altijd 2 zijn “must be 2 otherwise very bad luck” Jaha,..... ik snap daar geen bal van.

Een Newari meisje trouwd in principe 3 keer. De eerste keer met Krishna. De trouwerij vind plaats op 5 of 7 jarige leeftijd. Omdat het een zeer feestelijk gebeuren is en dus ook erg kostbaar, trouwen er een heleboel meisjes op dezelfde dag. Dit jaar trouwden een heleboel meiden van 5 of 7 jaar op 20 januari.
De organisator van het trouwfeest (vader van een jong bruidje) heeft de eerste rechten. De anderen vaders kunnen zich daar op inschrijven. Het gaat meestal tot 9 meisjes maar sommige ceremonies hebben tientallen jonge bruiden.
De meisjes worden mooi aangekleed, de nagels van de voeten en handen worden geklipt en gekleurd en de brahmaan (priester – hoogste kaste) doet de zegeningen. Hij trouwd de meisjes met de god Krishna.
Uiteraard moet met de brahmaan worden afgerekend. De minimum bijdrage is 6 kilo rijst per meisje.

De tweede keer dat het meisje trouwd gebeurt voor de eerste ongesteldheid. Het is een kwestie van gokken maar het schijnt aardig te lukken. Een mooie gelegenheid is dus als het meisje 9 jaar is. De ceremonie houd in dat het meisje 12 dagen in een donkere kamer moet verblijven. Ze mag gedurende die 12 dagen geen mannen zien of door mannen gezien worden. Ze moet in die donkere kamer blijven en wordt gevoed door moeder, zuster of tante. Na 12 dagen mag ze los en komt in de volle zon. Op dat moment trouwd ze met de zon. Voor alle wijsneuzen: als het bewolkt is wordt er een plaatje van de zon getoond.

De derde en laatste keer trouwd het meisje, 95% gearangeerd, met een man van vaders keuze. Meestal rond de 20 jaar. Vroeger werd er getrouwd op 12 tot 14 jarige leeftijd. Suresh, eigenaar avn Shiva Guest house toonde mij trots zijn huwelijksfoto. “Look, that’s me and my wife.” “Pha.. you are looking very young.” “I was 14 and my wife 13 years old.”

Gelukkig is na veel rellen en enkele gewonden de regering overstag gegaan. Gisteren avond, 23 januari, is alles terug gedraaid. Voor mij onbegrijpelijk maar hier is men erg tevreden.
Ik ben wel erg blij voor Anne-Roos. Dit zit momenteel in Chitwan en vliegt zaterdag naar huis. Als ik vraag aan Shyam hoe Anne-Roos van Chitwan naar Bhaktapur en overmorgen van Bhaktapur naar Kathmandu moet komen haalt hij zijn schouders op. “Do’t know, Sir.” Ik zag de bui al hangen. Maar nu lijkt het geen probleem.


Even afrekenen met de Brahmaan, 6 kilo rijst aub.


Een heleboel bruidjes met hum moeders of tantes.


Opgedofte meisjes tot bruid van Krishna.


Heel veel eten en andere cadeau's.


Na de trouwerij gewoon met moeder naar huis, morgen weer school.


Deze kippen wegen een klomp ijzer en een steen.


Straat tafereeltje.


Een trosje mannen en een trosje vrouwen.


Alsof je in de middeleeuwen rond loopt.


Maandag, wasdag !


Dit is de hoofdstraat van Bhaktapur.


Boring, so boring. Zou dat nu lekker slapen ?


Uzzol laad een gascilinder op de schoot van Carna.


Hup, ff gas halen, deze flessen gaan in de wachtrij. Soms moeten we een week wachten tot we aan de beurt zijn.


Het is erg koud voor de Nepali, dus maar een vuurtje gestookt.


Wel midden in de hoofdstraat.


Lekker met je handen in je zakken naar de markt lopen en je vrouw en je dochter dragen de boodschapjes. Kijk, da's nou wel weer lekker in dit land. Als man hoef je niet te sjouwen. De vrouw is immers toch het sterke geslacht ?

zondag 20 januari 2008

Fred's galgenmaal

20 januari 2008 9:26 uur.

Enkele dagen geleden kwam er een Nederlander in de Newari room aanschuiven. Ik zat samen met Nienke een hapje weg te werken en hij stelde zich voor. “Hello, I am Fred and I come from Holland. Who are you?” “Ik ben Rick en dit is Nienke.” Hij moet er mee lachen. Even later schuift een Bhaktapurse gids bij Fred aan de tafel. Ze bestellen wat en ik vraag aan Fred waar hij vandaan komt etc. Dan komt er een waanzinnig verhaal.
Fred was adjunct directeur van de academie voor beeldende kunsten en omdat hij 67 is; gepensioneerd. Hij komt al 10 jaar in Nepal en in Pokhara in het bijzonder. (opletten Herna) Ieder jaar komt Fred zo’n 3 – 4maanden naar Nepal en hij raakt bevriend met Lekkanath, een plaatselijke Nepali. Lekkanath is ook een aantal keer in Nederland geweest en ze zijn samen naar Frankrijk, Duitsland enz op ontdekkingstocht geweest. Kortom een hechte vriendschap. Op een gegeven moment krijgt Fred de gelegenheid om een stuk grond aan “the Lakesite” van Pokhara te kopen en doet dat. De grond komt op naam van Lekkanath en Fred geeft Lekkanath een Guest house kado. Heeft Lekkanath een leuk inkomen voor de rest van het jaar.
Zo’n 4 jaar geleden besloot Fred om op het reststuk land een mooi huis te bouwen. Eigen ontwerp en alle kamers hebben uitzicht op het meer. Het doet een beetje Grieks/Romijns aan maar, een schitterend huis van een slordige 80.000 dollar. Fred is helemaal blij.
Zo’n 3 jaar geleden stapt Lekkanath in het huwlijks bootje met Mina.
Verleden jaar januari begon de ellende. Met 15 man politie werd Fred opgepakt en beschuldigd van : porno, drugs en homofilie. Fred belt vlug een bevriende politie-inspecteur en na betaling van 3.000 euro mag hij op vrije voeten het bureau verlaten. Op 22 februari 2007 wordt Fred op alle punten vrijgesproken.
Fred verteld: “Gisteren werd er op mijn hotelkamerdeur gebonst.” Politie ! Opnieuw beschuldigingen van porno enz. Fred belt snel de politie-inspecteur en die komt in alle haast naar zijn hotel. Er wordt flink op de deur gebonst en men dreigt de deur te forceren. Fred besluit om de deur open te doen en weer stormen een dozijn politie mensen zijn hotelkamer binnen. Even later verschijnt de inspecteur en Fred zegt tegen de man dat hij bang is dat “ze”drugs in zijn kamer verstoppen zodat een ander het kan vinden. Hij kan onmogelijk alle mensen in de gaten houden. De inspecteur sust het spectakel een beetje. Er wordt niets gevonden en Fred moet zich beschikbaar houden.
’s Morgens vroeg neemt Fred het eerste vliegtuig naar Kathmandu en is nu in Bhaktapur ondergedoken.

Even tussendoor;
Net als alle andere landen wordt er in Nepal behoorlijk vreemd gegaan. Een heleboel zweverige types zullen nu wel geschokt zijn maar de Nepali zijn ook mensen en de Nepali mannen gaan dus net als Nederlandse mannen : vreemd. Niet allemaal ................... maar toch. Omdat Nepal wat meer sociale controle heeft als bv. Nederland moet je dus je wip niet in het plaatselijke guest house doen ; dat schiet niet echt op. Voor jij je broek uit hebt weet de hele buurt wat je aan het doen bent en vooral met wie. enz.
Ook in het Heart komen Nepalese stellen, elkaar aanstarend boven kaarslicht, een hapje doen, elkaars hand vast houden enz. Ze vragen naar een vertrouwd guest house waar ze voor enkele uurtjes een kamer kunnen huren. Probleemloos betalen ze 1000 tot 3000 rupee voor die paar uur en een fles bier kun je makkelijk slijten voor 300 tot 500 rupee. Alles om de huest house eigenaar maar de mond te snoeren.

Tussen 22 februari 2007 en nu is Fred achter een aantal zaken gekomen. Mina heeft Lekkanath opgestookt om Fred te dumpen. Lekkanath heeft 800.000 rupee aan de politie betaald om Fred te arresteren of in iedergeval het land uit te smijten om nooit meer binnen te mogen komen. Dat vele geld verdient Lekkanath met het verhuren van Fred zijn huis aan rijke Nepali die daar een weekend met hun vriendin doorbrengen. Fred heeft 3 prachtige slaapkamers met even zoveel badkamers. Alles in Nederlandse stijl en kwalitiet gebouwd. Lekkanath vraagt 10.000 rupee per kamer per weekend. Toen Fred dit te weten kwam heeft hij Lekkatath verboden om zijn huis te gebruiken voor dit soort praktijken. Toen is de ellende opnieuw begonnen.

“Dus je bent op de vlucht” Fred kijkt mij een beetje verlegen aan, “Ja, eigenlijk wel. Ik ga zo snel mogelijk naar Thailand. Daar is mijn vriendin met haar jacht en daar ga ik naar toe.” “En je huis?” “Ik ga nu het proces voeren vanuit het buitenland want inNepal verlies ik het altijd. Lekkanath heeft ook 1 lak (100.000) betaald aan schorrie-morrie dat dronken staat te gillen dat ik een porno baas ben. Met dat geld zuipen ze zich lam en roepen wat Mina en Lekkanath willen. Ik heb geen schijn van kans. Het zijn uiteindelijk maar een hoop stenen alleen ik gun het Lekkanath en Mina nu niet meer. Ben je wel eens door 15 man politie uit je huis gehaald? dat is echt schrikken hoor en dan dat gedoe in mijn hotelkamer er nog eens overheen, ik was echt bang.”

De volgende avond komt Fred weer een hap doen en inmiddels zijn er enkele Nepali naar Bhaktapur gekomen. Het wordt een gezellige avond en Fred eet zijn galgenmaal. Hij komt waarschijnlijk nooit meer in Nepal.


Wienke, nog steeds niet helemaal beter.


Nepali uit Pokhara die Fred uit komen zwaaien.


Fred met Shree Prasad, Nepalees nationaal turn kampioen.


Nienke heeft ook met verbijstering het verhaal gehoord.


Fred's huis


Enkele shots, oa vanuit het meer.

woensdag 16 januari 2008

Tourist atractie

16 januari 2008 11:33 uur.

Voor de tweede keer deze week wordt het Taumandhi Square met kleine kaarsjes verlicht. Langs de gehele rand alsook de trappen van de Nyatapola tempel worden bezet met kleine lichtjes.
Het bureau voor toerisme wilt steeds meer doen om de toeristen naar Bhaktapur te trekken en vooral te houden. Op dit moment is Bhaktapur een dagtrip atractie en men wilt graag de toerist hier laten overnachten. Vandaar dat er tegen de avond activiteiten worden ontwikkeld.
De dansers naderen en verzamelen zich op de trappen van de Nyatapola tempel. De kleding wordt in orde gemaakt en men babbelt wat met elkaar terwijl de maskers worden omhoog gehouden.
Rechts van mij verzamelt zich een groepje danseresjes. Ik maak een foto en laat het schermpje zien. Ze slaken kleine kreetjes en stoten elkaar aan. Even later zullen ze een traditionele dans doen.
Op een appart stukje plein worden oude ambachten gedemonstreerd.
Ik ben erg blj met deze ontwikkeling.


Kaarsjes langs het hele plein.


De mannen dansgroep arriveert.


Verzamelen op de trappen van de Nyatapola tempel.


Het is echt koud maar deze kerels schijnen dat niet te voelen.


Riem aanhalen anders zakt het rokje af.




In afwachting onder de olifant.


Masker omhoog, ze hebben heel weinig zicht.


De meiden dansgroep verzamelt zich naast mij.


Oude ambachten.


De meiden in achtie.


Let op de hoofdtooi.


Touwslaan ( vlechten )


Kruiden malen.


Potter die zijn draaischijf aanslingert.